TEKNELİ KAYA

Tanrılara adak adamak için yapılmış tarihi kaya

Kütahya'nın Gediz ilçesine bağlı Çukurören Köyü sınırları içerisinde yer alan ormanlık bir alanda bulunan doğal bir kayalık oluşumdur. Bu kayalığın en dikkat çekici özelliği, tepe kısmında kayaya oyulmuş olan ve halk arasında “tekne” ya da “küvet” olarak adlandırılan oyuklardır.

Tekneli Kaya adını, bu kaya yüzeyine oyulmuş teknelere benzeyen şekillerden almaktadır. Hem doğa yürüyüşü hem de tarihi yapılarla ilgilenen ziyaretçiler için görülmeye değer bir noktadır.

Tekneli Kaya alttan çekilmiş panoğramik fotoğrafı @Arif ALKAN

🏛️Tekneli Kaya Tarihi

Tekneli Kaya, ne zaman, kim tarafından ve hangi amaçla yapıldığına dair kesin bilgilere sahip olmamakla birlikte; benzeri yapılar göz önüne alındığında, antik çağlardan bu yana tanrılara adak sunma amacıyla kullanıldığı düşünülmektedir.

Tekneli Kaya'nın, Çukurören (Kesiksögüt) KYBLE Tapınağı ve Asar Kalesi gibi önemli tarihi yapılarla aynı bölgede yer alması, buranın da geçmişte kutsal bir alan olarak kullanılmış olabileceğini göstermektedir.

🪨 Tekneli Kaya’nın Yapısı ve Özellikleri

Tekneli Kaya, Çukurören Köyü sınırlarında, ormanlık çam ağaçlarının arasında gizlenmiş doğal ve tarihi bir yapıdır. Büyük, görkemli bir kayanın üzerindeki yüzeyler, tekne (küvet) şeklinde oyulmuştur. Bu oyukların, antik dönemlerde adak sunma ritüelleri için kullanıldığı düşünülmektedir. Özellikle tekne biçiminin tercih edilmesi, suyla ilişkili tanrılara bir gönderme olabilir. Antik çağlarda tekne, seyahat, bereket ve tanrıların lütfunun simgesi olarak kabul edilirdi. Bu bağlamda, Tekneli Kaya’daki oyuklar, adanmışlık ve ruhani bağlılık ifadeleriyle ilişkilendirilebilir.

✨ Tekneli Kayanın Kültürel ve Ruhani Önemi

Tekneli Kaya, yalnızca fiziksel yapısıyla değil, aynı zamanda taşıdığı kültürel ve ruhani anlamlarla da dikkat çekmektedir. Bu alan, geçmişte yerel halkın tanrılarla bağ kurmak, dua etmek ve dilek dilemek amacıyla ziyaret ettiği kutsal bir mekan olmuş olabilir.

Ritüellerin yapıldığı bu tür yerler, toplumların ortak inançlarını paylaştığı, birlik ve dayanışmanın güçlendiği önemli sosyal alanlardı. Tekneli Kaya da bu yönüyle köyün tarihine ve toplumsal yapısına ışık tutmaktadır. Aynı zamanda, Çukurören Köyü'nün zengin mitolojik ve kültürel geçmişine katkı sağlayan önemli bir simgedir.

Gediz Ansiklopedisinde
Gediz Ansiklopedi sayfası

Gediz Ansiklopedisinde Mehmet Pınar Tekneli Kaya için şu ifadeleri kullanmıştır. "Phrygialılar, Dindymon’da Kybele adına yaptıkları tapına yeri ardından, çevrenin en korunaklı alanı olan bu dağın dik yamaçlı tepeleri üzerine de dağ yerleşimleri kurmaya başladılar. Martın on beşinde, bu dağ yerleşimlerinden ve Kadys’ten gelerek tapınak ve çevresinde toplanan halk, 13 gün süren tapınma törenlerine katılırdı.

Phrygialılar’ın Kybele ve Attis’e adadıkları boğaları, tapına-

ğın yaklaşık 5 km batısındaki tapınma alanında kurban ettikleri sanılmaktadır. Tapınma alanı, Çukurören Köyü’nün hemen doğusundan Karapınar’a ayrılan toprak yolun yaklaşık 3. km’sinden, 500 m kadar doğuda yer alan bir kaya kütlesinin zirvesindedir.

Kaplancık diye anılan bu yörenin 600-700 m kadar doğusunda da Nallikaya yerleşimi bulunmaktadır. Adını yerleşimin kurulduğu dik yamacın zirvesindeki kayalıklara oyulmuş at nalina benzeyen bir Antik Çağ motifinden alan bu ören yerinde, kaçak kazılardan büyük bir zarar görmesine karşın hâlâ fark edilmektedir."

⚠️ Tekneli Kaya Korunmalı! Sit Alanı İlan Edilmesi Şart! 🛡️

Tekneli Kaya'nın tarihi ve kültürel değeri göz önüne alındığında, bu alanın sit alanı ilan edilmesi gerektiğini düşünüyorum. Özellikle Mehmet Pınar’ın Gediz Ansiklopedisi’nde bu bölgeye yaptığı atıflar ve Tekneli Kaya’nın stratejik konumu, burayı bölgedeki en önemli tarihi yerlerden biri haline getirmektedir.

Ne yazık ki, bugüne kadar yeterli arkeolojik araştırma yapılmadığı için bu eşsiz kaya yapısı hakkında detaylı bilgiye sahip değiliz. Güvenlik gerekçesiyle tam konumunu paylaşmak istemiyorum; ancak korunmadığını düşünmek doğru değildir.

Her ne kadar henüz resmi olarak sit alanı ilan edilmemiş olsa da, koruma çalışmaları çeşitli kurum ve bireylerce sürdürülmektedir:

🌲 Orman Müdürlüğü, bölgede fotokapanlar ve drone sistemleri ile gözetim sağlamaktadır.
👮 Jandarma Komutanlığı, düzenli devriyelerle bölge güvenliğini desteklemektedir.
🧑‍🌾 Köylülerimiz, bu tarihi alanı sahiplenmekte ve doğal yollarla koruma altına almaktadır.

📌 Sonuç: Tarihimize Sahip Çıkalım!

Tekneli Kaya, sadece geçmişe ait bir kalıntı değil; aynı zamanda geleceğe aktarılması gereken bir kültürel mirastır. Resmi statü kazanması, yani sit alanı ilan edilmesi, bu koruma çabalarını daha etkin hale getirecektir. Bu nedenle, hem yetkililerin hem de halkımızın bu konuda duyarlılık göstermesi büyük önem taşımaktadır.