TERS LALE

Murat Dağı, eşsiz endemik bitkilerle doludur ve bu bitkiler arasında en önemlilerinden biri hiç şüphesiz Ters Lale’dir. Çukurören köyünde bulunan tarihi bir hamam kurnası, Romalılar zamanından kaldığı düşünülen bir eserdir ve üzerinde dikkat çekici bir şekilde işlenmiş Ters Lale motifleri bulunmaktadır. Bu durum, Ters Lale’nin Murat Dağı için binlerce yıldır değerli bir bitki olduğunu ve süslemelerde kullanıldığını göstermektedir.

Murat Dağı’nın eteklerinde ve yamaçlarında yetişen endemik bitkiler arasında Ters Lale özel bir yere sahiptir. Doğal yaşam alanı olarak bu dağa özgü olan Ters Lale, muhteşem güzelliği ve eşsiz şekliyle dikkat çekmektedir. Yüksek rakımlarda yetişen bu bitki, çevresine zarafet ve büyü katmaktadır.

Antik Çağda Ters Lale:

Çukurören köyündeki tarihi hamam kurnası ise Ters Lale’nin geçmişteki önemini yansıtan bir anıttır. Romalılar döneminden kalma olduğu düşünülen bu eser, üzerindeki Ters Lale motifleriyle dikkat çekmektedir. Bu motifler, Ters Lale’nin o dönemlerde bile Murat Dağı için ne kadar değerli olduğunu göstermektedir. Bitki, süslemelerde ve sanat eserlerinde kullanılarak o dönemin estetik anlayışını yansıtmıştır.

Ters Lale’nin hem doğal yaşam alanı olan Murat Dağı’nda bolca bulunması hem de tarihi eserlerde kullanılması, onun değerini ve önemini vurgulamaktadır.

Hüznün Sembolü olarak da bilinen en eski süs bitkisi olan Ters Lale, soğanlı bitkiler familyasındandır.Birçok din ve kültür için hüznün sembolü kabul edilmiş, efsanelere konu olmuştur. 19. yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı topraklarına has bir çiçek olarak kalmıştır. Ters lale, Anadolu coğrafyasına ait endemik bir türdür. Efsanelerde Ters Lale Hristiyan rivayetlerine göre; Hz.İsa’nın çarmıha gerilişine şahit olan Hz. Meryem’in gözyaşlarının düştüğü yerde Ters Lale yetişmeye başlamıştır. Müslüman söylencelerine göre; Hz. Hasan ve Hüseyin’in Kerbela’da katledilişlerinden dolayı ve başka bir efsaneye göre ise Ferhat’la Şirin adlı aşık bir çiftinm birbirlerine kavuşamaması nedeniyle Ters Lale’nin boynu bükük, rengi kırmızıdır. Ters Lale, Anadolu topraklarının gördüğü büyük acıları efsaneleriyle özetlemektedir.

Osmanlı Döneminde Ters lale:

Osmanlı döneminde, Lale, Sümbül ve Nergis kadar popüler olmuştur.20. yüzyıl başlarında yapılan araştırmalar ve ilerleyen bitki yetiştiriciliği sonucu türleri çoğalmıştır. Bugün Ters Lalenin dünya üzerinde bilinen 165 türü ve tür alt kategorisi bulunmaktadır. Nazlı Çiçek Ters Lale Nasıl Yetişir? Üretim alanı 1000 – 3000 metre yükseklikte olmalıdır. Ancak düşük rakımlı alanlarda da sıcaklık kontrolü sağlanabildiği sürece üretim Yapılabilir. Toprağı bol güneş görmelidir ve su tutmamalıdır. Bunun için yüksekten akışı sağlayan meyilli arazi gerekir. Ters Lale, humuslu ve kumlu toprakları sever.

Türkiye‘de doğal bir şekilde Tunceli, Afşin, Şırnak, Erzurum, Adıyaman ve Hakkâri’de yetişmektedir. Dünya genelinde ise Asya ülkelerinde, Anadolu‘dan sonra doğuya doğru İran, Afganistan, Pakistan ve Himalayalar’da yetişir. Çok soğuk havalarda yaprakları donabilir. Ancak bu yapraklar güneşi görmesiyle birlikte yeniden gelişmeye ve büyümeye devam ederler. Türkiye’de ağlayan gelin olarak da adlandırılan bu bitkinin çiçeği değişik renklerde ve lalenin tersine yere doğru bakarlar. Değişik renk seçeneklerinin bulunması bitkiye estetik bir görünüm katar. Yabani formları ise genellikle turuncu veya kırmızı renklerdedir. Yere doğru bakan çiçeklerin üzerinde, bitkinin taç şeklinde yaprakları bulunur. Doğada yetişen türleri, fare ve köstebek gibi hayvanların bulunduğu, toprağı bol havalandırılmış olan yerlerde daha sıklıkla görülür.

Çoğunlukla her dalında altı adet çiçeği bulunmaktadır. Çiçekleri oluşumundan itibaren ters bir şekilde büyüme gösterir. Bitkinin boyu genellikle 60 ila 80 cm. arasında değişiklik göstermektedir. Dayanıklı bir tür olan bitki, çiçeklerinin ters durması nedeniyle ünlenmiştir



Kaynak: Gediz Belediyesi–

Hakkari Belediyesi–

Wikipedia