.jpg)
Gökler
GÖKLER BELDESİ
Gediz / Gökler hakkında bilgiler
 |
| Gediz Gökler Beldesi |
Gökler, Kütahya ilinin Gediz ilçesine bağlı 2984 nüfuslu bir yerleşim yeridir. Gediz–Altıntaş karayolunun 12. kilometresinden kuzeye ayrılan ve Sazköy’ün içinden geçen yaklaşık 7 kilometrelik yolla ulaşılan belde, ilçenin kuzeydoğusundadır. Kuzey ve Güney isimleriyle iki mahalleden oluşan ve nüfusu ile büyüklüğü bakımından Eskigediz’den sonra ikinci sırada gelen yerleşim yeridir.
Beldede Şehit Ali Kazankaya ve Hürriyet-Adalet Çoban adlarında iki ilkokul, jandarma karakolu, belediyeye ait ekmek fırını, PTT şubesi, Gökler Belediyespor ve Gökler Demirspor adlarında iki spor kulübü bulunmaktadır. Kuzey Mahallesi’ndeki Merkez Camii ile birlikte toplam altı cami bulunan belde, alt yapısı, parkları, maden şehitleri anısına ve emekçiler adına yapılan madenci heykeli ile modern bir görünüme sahiptir.
Yerleşim yeri sınırlarında bulunan Abdalcık Deresi mevkii, önemli bir linyit kömürü havzasıdır. 1924 yılında Gökler Böbecik’te ilk kömür yataklarının ortaya çıkarılmasından sonra bu bölgede kömür bulunmuş ve 1948’den itibaren üretim başlamıştır. Bu üretim geçmiş yıllardaki yoğunluğunu kaybetse de günümüzde hâlen devam etmektedir. Gökler’deki bir başka sanayi kuruluşu da Gökler Kireç Sanayi’dir (GÖKKİRSAN). Burada kireç hammaddesi, Garsak Kuşpınarı mevkiinden çıkarılan kireç taşından elde edilmektedir.
Linyit kömürü üretimi, 1950’li yıllarda tarım ve hayvancılıktan başka geliri olmayan beldenin kalkınmasının önünü açmış ve her evden bir ya da daha fazla kişinin ocaklarda çalışmasına yol açmıştır. Gökler’de bu madenlerden emekli olan yaklaşık 550 kişi bulunmaktadır. Gediz kömürünün piyasada tutulması daha çok kişiye iş imkânı sağlamış ve başta Gökler olmak üzere çevre köylerin de hızla kalkınmasına katkı sağlamıştır. Ancak 1980’li yılların sonlarına doğru Gökler kömürünün kentlerde yakıt olarak kullanılmasının yasaklanmasıyla yüzlerce işçi işsiz kalmıştır. Günümüzde maden ocaklarında çalışan işçi sayısı 300–350 civarındadır. Bu rakam 1990 öncesinde yaklaşık 2500’dü.
Gökler’in nüfusu tarih boyunca dalgalanmalar göstermiştir. İlk nüfusu 928 olan beldenin nüfusu 1950’de 1111’e yükselmiş, 1997’de dört kat artarak 4112’ye ulaşmıştır. Ancak sonraki yıllarda belirgin bir düşüş yaşanmıştır. 2000 yılı genel nüfus sayımına göre 3753 olan nüfus, 2007’de 2984’e gerilemiştir. Bu rakamlar, beldenin göç hareketlerinden etkilendiğini göstermektedir.
Gökler’in bilinen tarihi oldukça eskidir. İlkçağlara kadar uzanan bu geçmişin en önemli kanıtı, 1996 yılında 146 sayılı kararla arkeolojik sit alanı ilan edilen Çatallık yöresindeki nekropoldür. Roma ve Bizans dönemlerine ait olduğu düşünülen bu nekropol, geçmiş yıllarda yapılan kaçak kazılar nedeniyle büyük ölçüde tahrip olmuştur. Hangi antik yerleşime ait olduğu kesin olarak bilinmemektedir, çünkü o dönem mezarlıkları genellikle kentlerin yakınına veya yolların üzerine kurulurdu. Ancak nekropol yakınında böyle bir yerleşime rastlanmamıştır.
Gökler’in kaderi, Anadolu’nun fethinden sonra bu bölgeye gelen Türkmen boylarıyla şekillenmiştir. Horasan’dan gelen Karakeçili Yörüklerinin bir kolu olan topluluk, Adana Kozan, Karaman, Aslanapa, Banaz, Gediz, Uşak yörelerine dağılmıştır. Bunların bir kısmı da Gökler ve çevresine yerleşmiştir. Yerleşimin adının Gökler olmasıyla ilgili bir efsane de vardır. Rivayete göre, “Çakal Yeri” denilen bölgede, köy çeşmesinin çevresi yoğun ormanlık iken yalnızca bir alan açıklık hâlindeydi. Bu nedenle bölgeye önce “Göklük” veya “Gökyüzü” denmiş, zamanla “Gökler” olarak anılmaya başlanmıştır. Kasabanın ikinci yerleşimi de burada başlamıştır.
Ziya Gökalp’e göre eski Türklerde doğu yönünü temsil eden renk “gök” idi. Gökalp’in belirttiği gibi belki de yerleşim bu anlamdan esinlenilerek adlandırılmıştır. 1530 tarihli Muhasebe-i Anadolu Defteri’nde Gökler hakkında bilgiler mevcuttur. O dönemdeki ilk yerleşim Gılman Alanı, Söğüt ve Kızılca adlarıyla anılan üç mezradan ve Şeyh Emin adındaki bir çiftlikten oluşuyordu. Bu da 16. yüzyılda tarım ve hayvancılığın beldede yoğun olduğunu göstermektedir.
1844 yılında 51 haneli ve 255 nüfuslu olan köyde hane başına 30,68 dönüm toprak düşüyordu. O yıl yapılan hayvan sayımına göre 94 koşum, 477 küçükbaş ve 208 büyükbaş hayvan ile 10 arı kovanı bulunuyordu. Hane başına düşen gelir ise 919,67 kuruştu. 1884 yılı verilerine göre Gökler, 64 köy arasında hane büyüklüğü bakımından 11. sırada yer alıyordu. Osmanlı döneminde köyde iki vakıf bulunmaktaydı. Bunlardan biri “Karye-i Cami-i Şerif Vakfı”, diğeri ise yıllık 494 kuruş geliri olan “Abdulvehap Vakfı” idi.
Beldede ayrıca “Tekke” olarak anılan bir bölge ve burada bir “dede” şehit mezarı bulunmaktadır. Bunun dışında Namazlar Çamı Dedesi, Azeyrek Dedesi, Akyol Dedesi, Mantarlık Dedesi, Cumali Dedesi ve Dibekkıranı Dedesi gibi kutsal kabul edilen mekânlar vardır. Bu durum, Gökler tarihinde tekkelerin önemli bir yere sahip olduğunu göstermektedir.
Gökler, Çanakkale Cephesi’nde en çok şehit veren yerleşimlerden biridir. Bu cephede şehit düşen Göklerli askerler arasında Ali oğlu Ahmet, Mehmet oğlu Halil, Hamoğullarından İsmail oğlu Hasan, Sicimoğullarından İsmail oğlu Hüseyin, Mustafa oğlu Mehmet, Şerif oğlu Mehmet, Veli oğullarından Hasan oğlu Mustafa bulunmaktadır. Ayrıca 1996 yılında Hakkâri’nin Çukurca ilçesinde PKK ile çıkan çatışmada şehit düşen Piyade Çavuş Ali Kazankaya da Gökler’dendir. Onun adı Kuzey Mahallesi’nde bulunan ilkokula verilmiştir.
28 Mart 1970’te meydana gelen 7.2 büyüklüğündeki Gediz depreminde Gökler’den 14 kişi hayatını kaybetmiştir. Deprem sonrası halk, “Şantiye” diye anılan konutlara yerleşmiştir. Özel bir yasa kapsamında Almanya’ya işçi olarak giden çok sayıda Göklerli, yurt dışında çalışmaya başlamış ve belde, bu dönemde en çok gurbetçi işçi gönderen yerlerden biri olmuştur. Aynı yıl Gökler, belediye statüsüne kavuşmuştur.
Beldede yıllar içinde görev yapan belediye başkanları şunlardır: 1973’te Süleyman Kalkan, 1977’de Mustafa Akar (CHP), 1984’te Mehmet Yaruz (SODEP), 1989’da Mehmet Asiltürk (SHP), 1994’te Mehmet Asiltürk (ANAP), 1999’da Yüksel Arık (DYP), 2004 ve 2009’da Murat Bardakçı (AK Parti), 2014 ve 2019’da Yüksel Arık (MHP), 2024’te ise Kerim Şahin (AK Parti).
1970’li yıllara kadar kadınların giydiği rengârenk otantik giysiler beldenin kültürel özelliklerinden biriydi. Gökler’in adı bir zamanlar ünlü güreşçilerinden Halil Pehlivan’la birlikte anılmıştır. 1765–1855 yılları arasında yaşayan Halil Pehlivan, askerlik yıllarında ordu başpehlivanı olmuş, çevredeki güreşlerde de ün salmıştır. Yine onun yeğeni Bayraktar oğlu Mehmet, 1877–1878 Osmanlı–Rus Savaşı’nda şehit düşmüştür. Daha yakın dönemlerde ise Hacı Musa Gökkaya, Musa Arık, Hüseyin Vergili, İbrahim Karataş, Halil Akyol, Murat Tanrıkulu, Ali Alp, Murat Ali Çağlar, Cahit Bardakçı, Murat Tanrıkulu (Şeytan Murat), Muhittin Özdemir ve Hacı Akif Aslanbey gibi isimler önemli güreşçiler arasında yer almıştır.
1975 öncesi düğünlerde orta oyunları büyük ilgi görür, özellikle “Şeytan Murat” lakaplı halk oyunları ustası çevrede oldukça meşhurdu. Ayrıca bayramlarda “Turp Tarlası” denilen yerde düzenlenen güreşler, uzun süre beldenin önemli geleneklerinden biri olmuştur.
KÜTAHYA GEDİZ GÖKLER KASABASI YILLARA GÖRE NÜFUS VERİLERİ
| Yıl | Toplam Nüfus |
|---|---|
| 2024 | 1.989 |
| 2023 | 2.023 |
| 2022 | 2.066 |
| 2021 | 2.090 |
| 2020 | 2.183 |
| 2019 | 2.205 |
| 2018 | 2.357 |
| 2017 | 2.198 |
| 2016 | 2.318 |
| 2015 | 2.362 |
| 2014 | 2.393 |
| 2013 | 2.383 |
| 2012 | 2.480 |
| 2011 | 2.622 |
| 2010 | 2.772 |
| 2009 | 2.904 |
| 2008 | 2.926 |
| 2007 | 2.984 |
📍 Gökler Beldesine Nasıl Ulaşılır ? (Google Harita Navigasyonu)
İletişim ve Sosyal Medya
Admin ile İletişime GeçKöyle ilgili daha fazla bilgi ve fotoğraflara ulaşabileceğiniz sosyal medya hesaplarına aşağıdan erişebilirsiniz.
Not: Eğer bu köye ait bir sosyal medya veya bağlantılı hesap mevcut değilse, otomatik olarak Çukurören Köyü’nün hesapları açılacaktır.
(Açmak istediğiniz hesabın simgesine tıklayın)
🔍 Kaynaklar ⇅
- Gediz Ansiklopedisi - Mehmet Pınar
- Kütahya İl ve ilçeleri resmi kurum siteleri
- Sosyal Medya Hesapları(m)
- Wikipedia Özgür Ansiklopedisi
